Cây lan rẻ quạt du nhập vào nước ta từ khá lâu và được trồng như một loại cây hoa cảnh quý trong số những cây họ lan được người chơi cây vô cùng ưa chuộng. Cây lan rẻ quạt là có hình dáng bên ngoài khá bắt mắt từ lá cho đến hoa. Chúng là loài cây thân thảo có bụi nhỏ.
Do môi trường ô nhiễm, sự biến đổi của thời tiết chóng mặt như hiện nay rất dễ khiến cho các thành viên trong gia đình đặc biệt là trẻ em bị ho, đau họng, viêm amidan. Sử dụng thuốc tây có thể hiệu quả tức thì nhưng có nhiều tác dụng phụ và ảnh hưởng về lâu dài. Xu hướng chữa bệnh bằng các loại thảo dược hiện nay cũng rất được quan tâm. Trong đó cây lan rẻ quạt là một loại thảo dược quý có tác dụng hữu hiệu trong việc giảm nhanh các cơn viêm họng, ho có đờm thậm chí viêm amidan có mủ. Bài viết này hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về đặc điểm, công dụng cũng như cách trồng loại cây hữu dụng này bạn nhé!
Đặc điểm cây hoa lan rẻ quạt
Lan rẻ quạt thuộc loại cây thân thảo có tên khoa học là Belamcanda chinensis (L.) DC. Thuộc họ Diên vĩ – Iridaceae, xuất xứ từ Trung Quốc, Nhật Bản.
Cây hoa lan rẻ quạt là một loại lan, lại mọc dưới đất với những chiếc lá dài xanh mướt hình dáng ngộ nghĩnh như chiếc quạt nên có tên là lan rẻ quạt. Lan rẻ quạt còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như rẽ quạt, dẻ quạt, lưỡi đồng, xạ can… Rẻ quạt thuộc loại cây thân thảo có tên khoa học là Belamcanda chinensis (L.) DC. Thuộc họ Diên vĩ – Iridaceae, xuất xứ từ Trung Quốc, Nhật Bản.
Cây lan rẻ quạt là có hình dáng bên ngoài khá bắt mắt từ lá cho đến hoa. Chúng là loài cây thân thảo có bụi nhỏ. Chiều cao trung bình của một cây lan rẻ quạt là từ 60-80cm. Toàn bộ thân lá của cây lan rẻ quạt mọc như hình một chiếc quạt có tán xòe ra hai bên.
Cụm lá màu xanh sáng có hình dài lưỡi kiếm với những lớp phủ bên ngoài có sợi. Không chỉ có hình dáng tán lá lạ mắt mà hoa của cây lan rẻ quạt cũng rất đẹp. Mỗi một khóm hoa khi nở sẽ có khoảng 2 cành.
Các cành mang hoa cao trung bình 50cm. Hoa của chúng có màu vàng và màu cam với những đốm nâu xung quanh. Mỗi bông hoa sẽ có 6 cánh với 3 cánh so le nhau khá đối xứng. Hoa cây rẻ quạt chỉ kéo dài một ngày nhưng bông hoa khác sẽ nở vị trí đó ngày hôm sau.
Một khi hoa đã tàn, cây con sẽ mọc lên bên cạnh. Thông thường một cành hoa rẻ quạt sẽ có từ 4 đến 5 chồi ra hoa liên tiếp nhau khá đẹp mắt.Cây lan rẻ quạt có thể chịu được ánh nắng mặt trời đầy đủ đến bóng râm hoàn toàn, mặt dù nhiều ánh nắng mặt trời cây mới đủ sức ra hoa.Mỗi bông hoa chỉ kéo dài 1 ngày nhưng liên tiếp những bông hoa khác sẽ lại nở tiếp sau đó nên bạn yên tâm cây của bạn sẽ luôn cho hoa với vẻ đẹp độc đáo.
Một khi hoa đã tàn, cây con sẽ mọc lên bên cạnh. Trọng lượng của sự phát triển mới sẽ mang cuống hoa xuống đất và bất đầu một cây mới. Theo thời gian, cây lan rẽ quạt sẽ lan rộng ở mọi hướng.Cây tốt nhất trong một phần bóng râm với 4 – 6 giờ sáng ánh nắng mặt trời trực tiếp.
Không như nhiều cây trồng nhiệt đới, cây lan rẻ quạt không cần đất màu mỡ nhiều và cây sống tốt nơi đất có dinh dưỡng trung bình (tuy nhiên, cây lan rẻ quạt sẽ phát triển tốt nếu trồng trong đất giàu dinh dưỡng).
Cây xạ can có thể chịu khô hạn khá tốt nhưng cây vẫn thích đất ẩm vừa và thoát nước tốt. Cây rẻ quạt thường được gây trồng để làm cảnh và làm thuốc. Trong thân rễ có glucosid là belamcandin, shekanin, tectoridin, iridin và irisfloretin.
Theo Đông y có vị đắng, tính hàn, thanh nhiệt giải độc, tán kết tiêu viêm, chỉ khái hóa đàm. Thân rễ và lá đều nhuận tràng lợi tiêu hóa. Vì vậy thường dùng rẻ quạt để trị viêm họng sưng đau, ho nhiều đờm rãi, kết đàm hạch; trong tai đau nhức, sưng amidan, sưng vú, tắc sữa; đại tiện không thông; đau bụng khi thấy kinh. Dùng ngoài trị vết thương trẹo chân, rắn cắn, đắp vết thương và trị đau răng.
Lợi ích và ứng dụng cây hoa lan rẻ quạt
Cây hoa lan rẻ quạt với hình dáng tươi vui thể hiện sự đổi mới hoặc gửi gắm tình thân cho người thân yêu. Với hình dáng mảnh mai, đẹp mượt mà, hoa nổi bật, quả cũng đẹp nên cây hoa lan rẻ quạt rất được yêu thích trồng trang trí nhiều nơi như cây lan:
– Rẻ quạt được trồng chậu trưng ở ban công, hiên nhà, sân vườn, lối ra vào đem lại màu xanh mát và sắc hoa sinh động. – Rẻ quạt còn được trồng bụi trước nhà, trong sân vườn hoặc trồng tạo tiểu cảnh rất đáng yêu. – Cây lan rẻ quạt thường được trồng làm đường viền tạo dải phân cách mềm mại. – Sức sống mạnh mẽ của loài lan này còn được ưa chuộng trồng ở công viên, vườn hoa, nơi công cộng tạo nên vẻ đẹp hài hòa cho cảnh quan.
Ngoài ứng dụng trang trí, cây hoa lan rẻ quạt còn là vị thuốc quý chữa bệnh đặc biệt là các bệnh về ho, viêm họng:
– Trong Đông y, rẻ quạt là vị thuốc tên Xạ can mang vị đắng, tính hàn có tác dụng tốt trong tán kết tiêu viêm, chỉ khái hóa đàm, thanh nhiệt giải độc, lợi tiêu hóa,kháng khuẩn,ho gà, khản tiếng, bí đại tiểu tiện, thống kinh, chữa sốt, rắn cắn, sưng vú do tắc tia sữa,hen suyễn, quai bị, hỗ trợ chữa nhiều kiểu bệnh về họng.
– Trong rễ và thân có chứa irisfloretin, shekanin, belamcandin, tectoridin có tác dụng chữa ho đờm, đau nhức tai, rối loạn tiêu hóa, viêm họng cấp và mãn tính,viêm họng hạt,viêm, đau họng từ bên ngoài, sưng amidan, hỗ trợ chữa vết thương ngoài da.
Tùy vào đối tượng, chứng bệnh mà dùng thuốc theo những công thức khác nhau. Có thể cắt củ, rễ, thân, lá phơi khô để dùng dần. Cách trồng chăm sóc cây hoa lan rẻ quạt
Cây hoa lan rẻ quạt rất khỏe mạnh, phát triển nhanh, nếu trồng dưới đất thì hầu như không phải chăm sóc nhiều
– Ánh sáng: Cây hoa lan rẻ quạt chịu được biên độ ánh sáng lớn, cây có thể sống ở nơi ánh sáng đầy đủ hoặc một phần bóng râm. Tuy nhiên để cây ra nhiều hoa thì cần cung cấp đủ ánh nắng, tốt nhất là ở những vị trí nắng nhiều 3-6 tiếng vào buổi sáng và mát hơn khi chiều về.
– Nhiệt độ: Cây chịu được biên độ nhiệt lớn, chịu được nóng và lạnh. – Độ ẩm: lan rẻ quạt ưa ẩm trung bình. – Đất trồng: cây hoa lan rẻ quạt không kén đất, có thể trồng nơi đất nghèo dinh dưỡng, nhưng cần thoát nước và tơi xốp. Khi trồng chậu thì cần đất giàu dinh dưỡng, nhiều mùn để lá mượt. – Tưới nước: Nhu cầu nước cũng không quan trọng nhiều với cây bởi rẻ quạt chịu hạn rất tốt, nếu trồng chậu 2-3 ngày tưới một lần vẫn tốt.
Tuy nhiên nếu mát ẩm thì cây phát triển tốt hơn.
– Bón phân: thỉnh thoảng bón phân cho cây trước đợt hoa để hoa to, đẹp hơn. – Sâu bệnh thường gặp: Cây lan rẻ quạt cũng ít sâu bệnh, có thể bị sâu ăn lá. Cần cắt tỉa lá khô già để các bẹ lá và cây con phát triển. Nhân giống rẻ quạt dễ dàng bằng tách bụi, gieo hạt, trồng củ. Tuy nhiên có một cách rất độc đáo là khi cành hoa tàn thì có một cây con mọc ở trên đó, khi cây lớn dần làm cành hoa ngã chạm xuống đất bén rễ rồi phát triển thành cây mới.
Kết.
Trên đây, Báo Khuyến Nông đã cung cấp cho các bạn một số thông tin về đặc điểm, công dụng, cách trồng và chăm sóc cây lan rẻ quạt. Hi vọng rằng bài viết trên đây sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin thật bổ ích nhé
