Cây tràm là một loại cây được trồng tại các tỉnh phía Nam nước ta. Đem lại rất nhiều lợi ích kinh tế cho người dân. Đối với những người lần đầu nhìn cây tràm trên thực tế khá mà phân biệt được loại cây này. VÌ thế, bài viết dưới đây các bạn sẽ có những thông tin và tìm hiểu về các loài cừ cây tràm ở nước ta hiện nay, đặc tính mỗi loại.
Cây tràm là cây gì?
Cây tràm còn được gọi với tên khác là cây khuynh diệp. Đây là một loại cây thường xanh, lâm nghiệp loại thân gỗ trung bình. Có thể đạt được chiều cao từ 15m đến 25m trong môi trường đất chuẩn. Nếu được trồng, mọc ở vùng đồi cằn cỗi thì thân cây tràm sẽ không được thẳng, vỏ bên ngoài xốp và mỏng. Cây tràm còn có tên tiếng anh là Melaleuca Cajuputi thuộc chi tràm và là một trong 10 loài chi tràm phân bố phổ biến ở các vùng nhiệt đới.
Lá tràm có chứa rất nhiều tinh dầu, chủ yếu 80 – 97% Methyl Eugenol. Áp dụng trong y dược bởi thành phần dược tính cao. Tại Việt Nam cây tràm phân bố chủ yếu tại phía Nam và có khoảng 10 loài.
Đặc điểm của cây tràm
Cây tràm là loại cây thường xanh, thân gỗ có chiều cao lên đến 25m, đường kính có thể đạt trên 0,5m. Tràm có hơn 200 loài phân bố khắp các vùng nhiệt đới. Cây tràm có tên khoa học là M. Cajuputi, tại Việt Nam cây tràm phân bố tập trung tại khu vực đồng bằng sông cửu long. Cây sinh trưởng rất tốt ở những nơi có nhiệt độ từ 31 đến 330, có lượng mưa trung bình 1.300 – 1.700mm. Tràm là loài cây lâu năm, tán thưa và rất ưa sáng. Trong vòng 3 – 4 năm có thể đạt trên 5m dài. Phân bố nhiều tại các tỉnh: Kiên Giang, Cà Mau, Đồng Tháp,…
Đặc điểm nhận dạng cây tràm
- Thân cây có màu xám trắng, mềm, hay bong tróc vỏ.
- Lá tràm mọc so le, thường không cân đối, đầu tù hoặc nhọn
- Mọc tại những vùng nước ngập mặn quanh năm.
Công dụng của cây tràm
Công dụng đầu tiên phải kể đến là bảo vệ môi trường và phủ xanh rừng, cải thiện hệ sinh thái. Cây tràm là loại cây có thể tận dụng thân và lá. Lá cây chứa hàm lượng tinh dầu có dược tính cao.
Cây tràm làm cọc cừ tràm để gia cố nền đất yếu trong xây dựng. Với tính ưa nước và khả năng chịu lực tốt. Được dùng để tăng độ nén chặt của tầng đất nền, giảm hệ số rỗng,… Phương pháp này được các nhà thầu xây dựng sử dụng rất nhiều.
Cây tràm lớn hơn 10 năm tuổi được cung cấp cho các ngành sản xuất giấy, đồ mỹ nghệ. Gỗ tràm rất bền và có độ thẩm mỹ cao, giá thành lại rẻ. Đêm lại nhiều giá trị kinh tế.
Cây tràm lấy gỗ
Cây tràm lấy gỗ đa phần là các loại cây tràm bông trắng, tràm bông vàng, tràm lá rộng, tràm bông đỏ ( cây tràm liễu). Gỗ tràm có màu vàng óng rất đẹp. Độ bền và kháng côn trùng cắn phá khá tốt. Tân cây dài và thẳng rất phù hợp cho các vật dụng.
Cây tràm lấy tinh dầu
Có 2 nhóm cơ bản phù hợp để phân tích lấy tinh dầu:
- Nhóm có tỷ lệ % terpinen-4-ol Tràm trà (Tea tree oil)
- Nhóm có tỷ lệ % 1,8-cineole Tràm năm gân (Niaouli cineol oil).
Cây tràm năm gân và tràm trà là những loài mới được du nhập gần đây. Để triển khai phát triển ngành tinh dầu đang được nhiều nước trồng và chiết xuất tinh dầu hàng đầu.
Cây tràm dùng trong xây dựng
Cây tràm dùng trong xây dựng được gọi là cừ tràm. Đây là than gỗ của những cây tràm ta ( tràm gió) chăm sóc trong khoảng 3 – 5 năm. Những cây cừ tràm này được lựa chọn từ những cây có đường kính gốc từ 8 – 12cm, chiều dài đạt 3,5 đến 5m.
Cừ tràm là cây gỗ có khả năng tồn tại lâu năm dưới lòng đất. Khi sử dụng cây cừ tràm trong xây dựng đem lại nhiều khả năng to lớn. Nổi bật về khả năng chịu lực, giúp gia cố nền đất yếu hiệu quả. Khi sử dụng giúp giá tăng độ nén chặt, giảm hệ số rỗng.
Các loại cây tràm ở nước ta
Cây tràm lá dài
Cây tràm lá dài có danh pháp khoa học là Melaleuca quinquenervia. Vỏ xốp, tán lá xanh và cành mọc rủ xuống đất. Loại này có lá to và dài, mỏng, có chiều cao lên đến 5m. Lớp vỏ ngoài nứt thành từng mảnh. Hoa có màu trắng và rất thơm, quả thì nhỏ nhắn. Trong lá cây non có nhiều tinh dầu có tính sát khuẩn cao, dùng trong điều trị hô hấp. Tràm lá dài thường được trồng ven các con kênh rạch ở miền Nam nước ta.
Cây tràm lá nhỏ
Đây cũng là một loài thuộc chi tràm. Nhưng hình dáng có phần khác đôi chút. Cao từ 0,5 – 0,6m, có lá nhỏ và nhánh lông mịn. Hoa có màu xanh lục và đỏ, quả thẳng hoặc lưỡi liềm, lông lốm đốm, ra hoa quanh năm. Cây có thể sử dụng từ thân đến ngọn vì có thành phần dược tính khá cao. Cây mọc hoang khắp các vùng núi nước ta. Có nhiều thành phần hóa học như: Indian, glucose, indoxyl,… Dùng để chữa viêm họng, băng bó gãy xương,…
Cây tràm lá rộng
Melaleuca quonthenervia – Đây là một loài rất phổ biến dọc theo các con suối và đầm lầy ven biển và được trồng rộng rãi. Chiều cao trung bình có thể đạt tới 25 mét nhưng thường là tới 12 mét trong canh tác. Vỏ cây rất dai dẳng và phát triển thành nhiều lớp. Vỏ cây có thể dễ dàng bóc ra nhiều tấm. Melaleuca là các cây trồng phổ biến trong vườn ở Australia và các khu vực nhiệt đới khác trên khắp thế giới. Được trồng nhằm hỗ trợ cải tạo hệ thống thoát nước của các khu vực ngập mặn, đầm lầy.
Các lá cừ tràm lá rộng phẳng, quy cách khoảng 70mm x 20mm với 5 gân dọc theo lá. Hoa xuất hiện dưới dạng chai ngắn, màu trắng kem và dài 50 mm. Ra vào mùa thu.
Cây được trồng lấy gỗ sản xuất giấy và đồ mỹ nghệ.
Cây tràm bông đỏ – tràm liễu
Còn có tên gọi khác là cây tràm liễu, và có tên nước ngoài là Callistemon citrinus. Đây là một loài thân gỗ cứng và dễ thích nghi. có màu đỏ rất sặc sỡ. Loại cây này có chiều cao tới 5m có tán rộng. Vỏ cây xơ và hơi cứng, màu xám, dễ bong tróc. Các bông được sắp xếp thành gai trên đầu cành tiếp tục phát triển. Ra hoa vào những tháng 12 và tháng 11 trong năm.
Tràm bông đỏ hay tràm liễu có tác dụng làm cây cạnh hoặc lấy gỗ sau nhiều năm chăm sóc.
Cây tràm bông vàng
Đây còn được biết đến là cây tràm keo, tên khoa học là Acacia Auriculiformis. Được trồng đầu tiên tại miền Nam trong năm 1960. Tại thời điểm ban đầu tràm bông vàng được trồng nhằm mục đích phủ xanh những cùng đất do chiến tranh tàn phá. Tràm bông vàng sinh trưởng rất nhanh, trong 4 – 7 năm đã có thể khai thác.Loài tràm có thể chịu được khí hậu khắc nghiệt, thời tiết thay đổi liên tục.
Những cây trưởng thành thường có đường kính trên 30cm, phần gỗ cứng, lõi có màu vàng sáng. Đây còn là loại gỗ ít có ít điểm khuyết tật, không bị biến dạng, cong vênh trong khi chế biến. Gỗ tràm bông vàng rất được ưa chuộng trong sản bàn ghế, đồ mỹ nghệ,…
Cây tràm bông trắng
Cây Tràm bông Trắng ( Tràm Hom) hay còn được gọi là cây “bách bì” (theo sách Đại Nam nhất thống chí). Thân tràm bông trắng có nhiều lớp vỏ xốp và có màu trắng xám, Có chiều cao lên đến 10 mét, đường kính gốc từ 30 – 50cm,
Cây có thể chịu được vùng nước ngập quanh năm. Hoa tạo chùm có màu trắng xóa mềm mại, mùi thơm dịu nhẹ lan khắp không gian. Quả có hình thoi, hai đầu nhọn và cứng. Lớp đất dưới rừng tràm bông trắng thuộc tầng đất than bùn. Có độ dày từ 1 – 4 mét. Tạo thành một hệ sinh thái vô cùng hấp dẫn khách du lịch. Gỗ tràm bông trắng thường dùng làm đồ mỹ nghệ và công nghiệp giấy.
Cây tràm đất
Cây tràm đất hiện chưa có nhiều thông tin xác thực về loài này nhưng theo đánh giá thực tế. Tràm đất được trồng tại các vùng núi nước ta. Có thân sần sùi và xám nâu mọc thấp dưới 3m, lớp vot hay bong tróc giống những loại cây tràm khác. Lá nhỏ là xanh xẩm, nhỏ và hơi cằn cỗi do mọc tại khu vực núi.
Cây tràm gió
Đây là loại cây có lá dùng để làm tinh dầu . Cây thân gỗ nhỏ có chiều cao đến 6m, vỏ xốp và hay bong tróc thành nhiều mảng. Tán cây hơi yếu và nhỏ cây nhỏ nên hơi rủ xuống. Lá rất giống lá tre có phiến thon, dài từ 7 – 8cm, rộng khoảng 2cm, không có lông. Bông có màu trắng và nở ở ngọn cây, quả có những nan nhỏ nằm trong đài. Lá tràm gió được chiết xuất thành tinh dầu có tên tiếng anh là Folium Melaleucae et Cajeputol. Cây tràm gió được trồng nhiều ở các vùng Thừa Thiên Huế.
Cây tràm trà
Được biết đến với tên khoa học là Melaleuca alternifolia. Xuất hiện và nguồn gốc xuất xứ từ nước Úc. Cây tràm trà là bụi có chiều cao tới 2 – 30m. Các lá mọc đơn so le, có màu xanh lục sẫm. Hoa mọc dọc theo ngọn của cành cây tràm trà. Mỗi cụm hoa có các cánh hoa nhỏ. Màu hoa từ trắng sẽ chuyển tới hồng, vàng nhạt hay ánh lục. Tràm trà phát triển rất tốt ở môi trường Việt Nam.
Tràm trà được dùng như là một liều thuốc trị ho, chữa lành các vết thương. Lá tràm trà còn được dùng để chiết xuất tinh dầu tràm trà – Tea Tree. Tinh dầu này có tác dụng kháng khuẩn, trị mụn trứng cá, trị nấm, bệnh ngoài da rất hiệu quả.Loại tinh dầu này được tích hợp trong các sản phẩm ở Mỹ như: Kem đánh răng, sữa tắm, nước súc miệng,…
Cây tràm úc (tràm lai)
Trên thực tế để cây Tràm Úc có đặc tính phát triển hơn tràm ta. Chúng ta chỉ cần dựa đường kính gốc, thời gian sinh trưởng để phân biệt cừ tràm Úc. Đường kính gốc cây tràm Úc lớn hơn rất nhiều so với tràm ta. Về mặt tổng nhận xét tràm ta thường thẳng và đều thân hơn Tràm Úc. Tràm Úc có tốc độ sinh trưởng nhanh sau 3 năm là có thể thu hoạch. Còn Tràm ta phải mất từ 5 – 7 năm để thu hoạch.
Kết luận
Qua bài viết về tìm hiểu về các loại cây tràm ở nước ta hiện nay, đặc tính mỗi loại. Đại Phong mong rằng đây sẽ là những thông tin đầy đủ nhất. Hãy để lại những điều bạn muốn bổ sung và góp ý qua Email hoặc phần comment phía dưới.
