Bí kíp chăm sóc cây mai trong chậu nở đúng dịp Tết, nhiều hoa, nụ to, dáng đẹp
Chuẩn bị đất trồng cây mai vàng
Do cấu trúc rễ cái của cây hoa mai rất dài nên nếu ngập nước lâu ngày sẽ khiến bộ rễ bị thối làm cây úng nước, héo và chết dần. Bà con không nên trồng mai ở những vùng đất thấp, đất có mạch nước ngầm dâng quá cao. Đất trồng cây mai vàng có những đặc điểm như trên thì cần lên luống với độ rộng từ từ 1-1,2m để ươm mai con (khi lớn sẽ đánh trồng vào chậu). Giữa hai luống mai sát nhau nên có mương, rãnh để thoát nước để tránh bị ngập úng cho vườn mai.
Cách nhân giống cây mai vàng
Nhân giống hữu tính cây mai
- Sử dụng hột mai để trồng cây con.
- Ưu điểm: số lượng cây mai con nhiều, chi phí rẻ tiền, mất ít công sức nhân giống.
- Nhược điểm: Cây mai con thường không di truyền được những đặc tính tốt của cây mẹ (cho hoa nhỏ, ít nhánh hơn, màu sắc có khi khác với cây mẹ…).
Nhân giống vô tính cây mai
Sử dụng cách chiết cành, ghép cành hoặc giâm cành để nhân giống. Cây con giữ được trọn vẹn những đặc tính tốt của cây mai mẹ. Nhưng cách làm thủ công này khá tốn công sức, tỉ lệ thành công không cao và khó nhân giống đại trà nếu muốn trồng số lượng lớn.
- Chiết cành: Chọn một cành nhỏ dáng đẹp, không bị sâu hại của cây mai mẹ rồi cắt một khoanh vỏ có chiều dài khoảng 3-4 cm sao cho vết cắt không phạm vào phần gỗ bên trong, rồi bóc bỏ khoanh vỏ đó đi. Sau đó, dùng hỗn hợp đất với phân chuồng đã được ủ hoai mục nhào kỹ và đều với nhau rồi ốp chặt vào xung quanh vết cắt, và dùng vải dày hay bao bố hoặc xơ dừa bó lại cho thật chặt. Cần phải tưới nước thường xuyên và đều đặn cho bầu đất luôn đủ ẩm đến vài ba tháng sau. Khi bầu đất có nhiều rễ con bắn ra ngoài là lúc cắt nhánh đó ra khỏi cây mẹ.
- Ghép cành (tháp cành, tháp cây): Là dùng cành của cây mẹ đem ghép vào cây mai khác làm nguồn cung cấp dinh dưỡng để tạo cây mai mới mang những đặc tính tốt đẹp của cây mai mẹ. Ngoài ra, có một cách ghép khác là ghép mắt, là lấy mắt lá, chồi non từ cây mẹ để ghép sang một cây khác làm gốc ghép.
- Ghép tam giác: Lấy một cây mai làm gốc ghép, lựa một chỗ trên gốc cây để ghép cành hay ghép mắt, rồi dùng mũi dao nhọn rạch một hình tam giác nhỏ bằng hạt ngô lên vỏ rồi bóc ra. Dùng dao bén tách ra một chồi nhỏ hay một mắt lá của cây mai mẹ đem áp vào chổ tam giác vừa được lột vỏ của gốc ghép. Sau đó, dùng dây vải hoặc băng keo băng mắt ghép lại. Sau vài tuần, thấy chồi ghép hay mắt ghép xanh tươi tức là thành công. Một gốc ghép có thể ghép được nhiều chồi hay nhiều mắt ghép để nâng giá trị của cây. Ví dụ: một cây mai ghép có nhiều hoa màu sắc khác nhau chính là do cách ghép này.
- Ghép nêm: Dùng dao vạt hình cái nêm trên cành ghép và hình lỗ nêm trên gốc ghép (hoặclàm ngược lại) rồi ráp khít hai bộ phận trên lại với nhau. Yêu cầu là cành ghép và gốc ghép phải có đường kính bằng nhau hay gần bằng nhau và cả 2 cây phải có độ tuổi ngang nhau mới nâng cao tỉ lệ sống sót. Đặt 2 mối khít với nhau, rồi dùng dây cao su hoặc dây nylon quấn chặt bên ngoài vết ghép cho thật chắc chắn.
Ngoài những cách ghép mai đòi hỏi kĩ thuật cao và độ tỉ mỉ như trên, bà con có thể dùng dụng cụ ghép cành cầm tay 3A để cắt ghép cành mai đơn giản, dễ dàng và cho tỉ lệ thành công cao.
Nên ghép cây vào mùa mưa, vì đây là mùa cây đang phát triển mạnh. Tại gốc ghép, chọn nơi vỏ cây tươi tốt để tạo chỗ ghép, như vậy mới hy vọng mắt ghép không bị chết, vì nơi ấy nhựa nguyên lưu thông tốt. Việc ghép phải thực hiện càng nhanh càng tốt, để lâu nhựa sẽ khô, ghép không cho kết quả như mong đợi.
Cách chăm sóc cây mai đúng kỹ thuật
Tưới nước cho cây hoa mai
Mặc dù đặc điểm của cây mai vàng là chịu được nắng nóng nhưng khả năng chịu hạn của mai lại kém. Bà con nên tưới nước nhiều vào mùa nắng. Với mai trồng tại vườn, mỗi ngày hoặc cách ngày tưới nước một lần để giữ đất đủ ẩm. Nên tưới thẳng vào gốc và xịt nước với dạng sương hoặc dạng tia nhỏ lên khắp tán lá vào lúc sáng sớm (trước 9 giờ) hoặc tưới vào lúc chiều mát.
Vào mùa mưa không cần tưới nước cho mai, trừ trường hợp nắng gắt kéo dài mới phải tưới nước để giữ cho đất ẩm. Mai làm cảnh trồng trong chậu thường bị khô nước vì lượng đất có trong chậu quá ít sẽ không giữ nước tốt, nhanh thoát hơi ẩm. Nên cần tưới nước cho mai trồng trong chậu 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng sớm và chiều mát. Bà con cần chú ý đến độ rút nước của từng chậu, nếu thấy có tình trạng úng nước cần dùng que nhỏ thông ngay, nếu để lâu rễ mai sẽ bị ngập úng gây chết cây.
Bón phân cho mai
Phân bón rất quan trọng trong cách trồng mai, đặc biệt với cây mai được trồng trong chậu. Tiến hành bón phân kích thích sinh trưởng ra nhiều nhánh và lá sau khi tỉa cành, tạo dáng.
Đảm bảo hàm lượng đạm, lân cao, kali thấp. Có thể sử dụng phân NPK 20-20-15 và bón bằng cách xới đất cạnh gốc lên, đổ phân vào rồi lấp đất lại. Đảm bảo lượng phân bón khoảng 40-50 g/chậu chứa 50-60kg đất (đối với cây mai được trồng ngoài vườn hoặc ruộng đất, lượng bón tương tự như trong chậu nhưng bón xa gốc cây, khoảng rìa ngoài của tán cây, nên bón xung quanh tán rồi lấp đất lên), tưới đủ nước thường xuyên (trong mùa khô). Mỗi tháng bón từ 2-3 lần. Nếu quan sát thấy cây ra cành lá xum xuê là được. Nếu thấy lá quá đậm thì giảm số lượng và số lần bón phân xuống.
Vào mùa mưa từ tháng 6-10 dương lịch, dùng NPK 13-13-13 để bón với liều lượng mỗi lần bón 40-50g/chậu chứa 50-60kg đất, cách 15-20 ngày bón lại một lần. Trong khi thay đất hoặc sau 3-4 tháng kể từ thời điểm thay đất cho cây mai có thể bón thêm phân hữu cơ như: phân bò, heo, gà vịt đã ủ hoai mục kết hợp với tro trấu để tăng độ mùn cho đất.
Sau khi kết thúc mùa mưa: khoảng giữa tháng 11 dương lịch. Bà con cần xem lại dáng cây, cành lá đã đẹp và có dáng, thế chưa và tỉa lại một lần nữa rồi chỉ tưới nước cho cây, không cần bón thêm phân.
Cách chăm sóc cây mai trong chậu
Diệt cỏ dại, bắt sâu cho cây hoa mai
Phải nhổ bỏ ngay cỏ dại có trong đất trồng cây mai vàng, tránh hút mất chất dinh dưỡng và phân bón trong đất. Cây mai có khả năng kháng bệnh cao, nên ít bị sâu bệnh phá hại, nhưng vẫn mắc một số loại sâu bệnh chính như: sâu đục thân, rầy bông, sâu tơ, sâu nái… Bà con cần quan sát kĩ, nếu phát hiện có sâu rầy thì nên tiêu diệt ngay trước khi chúng kịp lây lan và phát tán mạnh.
Lặt (trẩy, tuốt) lá mai
Tuốt lá mai là bước cực kì quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến việc nở hoa đúng dịp Tết trong cách chăm sóc cây mai trong chậu. Thời gian để trẩy lá mai không nên kéo dài lâu, giải quyết xong trong ngày là tốt nhất, nếu kéo dài thì mai sẽ nở hoa không đều và không đúng ngày.
Có 2 cách tuốt lá mai:
- Cầm lá trẩy ngược ra sau, sẽ mất ít sức và rất nhanh nhưng dễ làm tróc một đoạn dài vỏ cành cây gây khiến tổn hại tới nụ hoa và cành hoa.
- Cầm lá kéo theo chiều của chiếc lá tránh làm xước vỏ cây, nhưng mất nhiều sức lực và thời gian. Những đọt non dễ bị đứt do kéo quá sức. Muốn cây mai ra nhiều hoa thì phải tuốt sạch hết lá, và đảm bảo không được làm gãy cành, gãy ngọn hoặc tróc vỏ.
Cách chăm sóc cây mai trong chậu hoa đúng Tết
Sau khi mai bị tuốt hết lá (thông thường là từ ngày rằm tháng Chạp) trên các cành mai đã xuất hiện những nụ hoa nhỏ li ti bằng nửa hạt gạo xuất hiện ở các nách lá. Mỗi nụ như vậy lớn dần lên thành một hoa cái có lớp vỏ lụa bao kín bên ngoài. Trong hoa cái lại có nhiều nụ nhỏ. Kể từ ngày lớp vỏ lụa của hoa mai xuất hiện cho đến lúc nở rơi vào tầm 7 ngày. Nếu thời tiết trong những ngày cuối năm ấm áp, vỏ lụa của hoa bung ra đúng ngày cúng ông công ông táo, thì hoa mai đã bắt đầu nở lác đác từ đêm giao thừa. Để hoa nở đúng Tết chúng ta phải tính toán thật kỹ lưỡng ngày tuốt lá, điều này đòi hỏi người nông dân phải có kinh nghiệm và kĩ thuật trồng mai vàng tốt:
Kỹ thuật cắt tỉa mai vàng dựa vào thời tiết
Từ ngày 10 tháng Chạp âm lịch, bà con nên chú ý những điều sau:
- Nếu xem dự báo thời tiết và dựa vào kinh nghiệm phán đoán nửa tháng cuối năm sẽ nắng nhiều, trời ấm áp thì hoa mai sẽ nở sớm. Bà con cần tuốt lá muộn hơn.
- Nếu xem dự báo hoặc dựa vào kinh nghiệm phán đoán nửa tháng cuôi năm có mưa to, hoặc trời ít nắng, không khí mát mẻ sẽ làm hoa mai nở muộn. Bà con cần tuốt lá sớm hơn.
Cách tỉa mai vàng dựa vào quan sát nụ hoa
Quan sát nụ hoa đã xuất hiện trên cây trước khi trảy lá là cách để chọn ngày trảy lá cho sao cho phù hợp nhất:
- Nếu thấy nụ hoa còn nhỏ phải tuốt lá vào ngày 13 tháng Chạp.
- Nếu thấy nụ hoa hơi lớn, phải tuốt lá vào ngày rằm hoặc sang ngày 16 tháng Chạp.
- Nếu thấy nu hoa đã lớn, khoảng 3-4 ngày nữa sẽ bung vỏ lụa nên lùi ngày tuốt lá sang 18, 19 hoặc 20 tháng Chạp.
Tóm lại từ ngày 10 tháng Chạp bà con cần quan sát kĩ nụ hoa từng cây mai lớn nhỏ ra sao và kết hợp với thời tiết để tính toán ngày nào tiến hành tuốt lá mai. Việc tính toán sao cho đúng ngày cúng ông công ông táo (ngày 23 tháng Chạp) để hoa cái bung vỏ lụa là được.
Với loại hoa mai nhiều cánh, sau khi tính toán kỹ theo hướng dẫn trên, bà con nên tuốt lá trước khoảng 1 tuần. Sau khi tuốt lá cây mai, bà con vẫn cần chú ý theo dõi thời tiết để điều chỉnh kịp thời:
- Nếu thấy mai vẫn có khả năng nở muộn thì cần thúc mai nở sớm bằng cách hòa loãng phân NPK (10 lít nước cho 1 muỗng canh phân bón) và tưới cho cây.
- Ngược lại, trời đang nắng hạn mà bất chợt đổ mưa rào sẽ hoa mai sẽ nở sớm, thì hạn chế số lần tưới nước trong ngày, chỉ tưới vào tầm trưa với lượng vừa phải. Đồng thời, nếu nắng trở lại bà con cần đem mai ra phơi nắng để hãm chúng không cho nở sớm.
Trên đây, oecc.vn vừa gửi tới bà con cách chăm sóc cây mai trong chậu và những lưu ý cần thiết để giúp mai nở đúng dịp Tết. Chúc bà con có vườn mai đẹp, hoa to, nhiều nhánh.
