3.7/5 – (3 votes)
Cây cảnh bonsai là nghệ thuật cây cảnh xuất phát từ Nhật Bản, loại cây được trồng trong chậu, sở hữu hình dáng cổ thụ. Chơi cây cảnh Bonsai chính là nghệ thuật tu dưỡng tâm hồn, mang nét đẹp hoàn hảo của thiên nhiên. Vậy có những kỹ thuật uốn cây cảnh cơ bản nào mà người bắt đầu cần nắm?
Chơi cây cảnh bonsai không đơn giản chỉ là việc chăm sóc mà nó rèn luyện đức tính tỉ mỉ, khiêm nhường, kiên nhẫn. Mỗi hình dáng, thế của cây cảnh bonsai lại thể hiện những đức tính khác nhau của gia chủ. Cây cảnh cũng như con người cần phải uốn nén thật kỹ và khéo léo mới có thể đẹp được. Việc tạo dáng cho cây rất quan trọng, có thể tạo nên cây cảnh một vẻ đẹp, độc đáo riêng mà khó có thể bắt chước được.
Table of Contents
Chuẩn bị trước khi bắt đầu uốn cây cảnh
Dụng cụ chuẩn bị
- Kéo cắt tỉa: cắt bỏ bớt lá và cành quá sát nhau gây khó khăn cho việc tạo dáng cho cây. Trong bonsai nên tránh những cành cây song song, uốn về phía sau, gối lên nhau, đối xứng và cành rũ.
- Dây uốn cành: thường thì sử dụng dây uốn cành là dây đồng hoặc dây kẽm để uốn. Ngoài ra, có thể dùng loại dây vải để quấn để tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp sẽ làm ảnh hưởng đến cây, tuy nhiên sẽ gây nấm mốc vào mùa mưa.
Lưu ý:
Không nên dùng dây sắt vì theo thời gian dễ bị gỉ sắt. Đối với một số loại cây lá kim, gỉ sét sẽ làm ảnh hưởng đến cây, gây độc và làm chết cây.
Thời điểm thích hợp uốn cây cảnh
Thời điểm thích hợp để tạo dáng cho cây cảnh và bonsai là vào cuối hè hoặc cuối tháng 7 đầu tháng 8. Đây là khoảng thời gian để cây phát triển mạnh và cho ra nhiều chồi non, lá thích hợp tốt cho việc uốn cây. Đối với những loại cây chảy nhiều nhựa như cây thông hay gỗ sam thì thời điểm thích hợp để uốn cây là vào cuối tháng 8 khi mà lượng nhựa lưu thông trong cây giảm đi.
Đối với những loại cây rụng lá sớm, có khả năng chảy nhiều nhựa thì bạn không nên uốn cây vào đầu hoặc cuối mùa xuân vì sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Chọn cây để uốn
- Dáng tổng thể: Một tác phẩm cây cảnh bonsai đẹp cần có sự cân đối về tổng thể của cây, các thành phần tạo nên dáng tổng thể: Thân- rễ- cành.
- Thân cây: Thân cây đẹp là có độ to giảm dần từ gốc đến ngọn, gốc to nhỏ, thân cây là nét chính tạo nên dáng cây nên chọn những thân cây phù hợp với dáng nhìn sẽ đẹp hơn, nếu thân cây có các yếu tố khác như hình dạng vỏ cây, các nét sần sùi tạo nên tuổi tác của thân cây cũng sẽ có giá trị thẩm mỹ hơn.
- Rễ cây: Đây là yếu tố tạo nên sự vững chải và mạnh mẽ cho cây, bộ rễ cây đẹp là chỉ lộ ra và lan tỏa trên mặt đất, không có những rễ chồng chéo nhau hay mọc từ sau ra trước.
- Cành cây: Tổng thể cành tạo nên bộ tán của cây. Tán cây có thể điều chỉnh bằng cách uốn sửa các cây mọc cho phù hợp. Thường cành trong cây cảnh, bonsai được phân bổ theo hình xoắn ốc, độ dài và độ nhỏ của cành dần từ gốc đến nhọn. Nên cắt bỏ những cành mọc vượt quá hay mọc ngang đâm xéo, hoặc mọc cùng vị trí với các cành chính khác trong cây.
Ngoài ra, chậu cây cũng là yếu tố quyết định vẻ đẹp của cây, chậu cây có hình dáng và kích thước phù hợp với cây sẽ làm tăng vẻ đẹp của cây lên rất nhiều.
Những kỹ thuật uốn cây cảnh cơ bản cần nắm
Đầu tiên bạn nên loại bỏ bớt lá, cắt bỏ đi những cành nằm quá sát nhau gây khó khăn cho việc tạo dáng. Đầu tiên là uốn thân trước, rồi đến cành chính, tiếp đó là những cành quanh thân cây tính từ gốc đến ngọn. Uốn cành lớn trước, cành nhỏ uốn sau.
Kỹ thuật uốn cây cơ bản
- Để quấn được dây kẽm quanh thân cây thì ta nên cắm một đầu dây kẽm sau trong đất của chậu cây.
- Khi quấn dây thì không nên quấn quá lỏng hay quá chặt và đường quấn phải hình thành những góc 45 độ với trục thẳng đứng của cây.
- Uốn cây bằng cách nhẹ nhàng xoắn cành theo hướng quấn dây kẽm để dây luôn luôn được giữ chặt vào vỏ cây.
- Tháo dây khi dây đã ăn hơn 1/3 đường kính vào vỏ cây. Đây là lúc thích hợp nhất vì cành đã tương đối định hình. Nếu tháo dây quá muộn sẽ để lại những vết hằn sâu khó khắc phục. Khi gỡ dây, gỡ từ ngọn trở về gốc, ngược lại với quá trình quấn.
*Lưu ý: Đối với những loại cây rụng lá sớm thì sau khoảng 3 đến 5 tháng là có thể tháo dây quấn. Riêng đối với những cây gỗ lớn thường là 1 năm. Và có thể uốn cành lại lần hai nếu cây trở lại hình dáng ban đầu.
Kỹ thuật uốn cành cây lớn, dễ gãy
Mỗi cành cây đều có đặc điểm mềm dẻo khác nhau. Do đó không phải cành nào cũng uốn được một cách thoải mái, đặc biệt là những cây lớn hoặc dễ gãy. Nếu bạn vẫn còn boăn khoăn không biết độ uốn của cành cây như thế nào thì trước tiên hãy uốn ở một mức độ nào đó, rồi để cho cây quen dần, ít hôm sau lại uốn tiếp.
Những cành cây lớn, dễ gãy, nếu cố sức uốn thì cần phải làm cẩn thận và chậm rãi. Nếu không đủ kiên nhẫn thì bạn nên nghĩ đến phương án khác để xử lý nó triệt để, nhằm tránh sô hỏng bỏng không.
Kỹ thuật tạo rễ cho cây bonsai
Thường thì rễ cây lâu năm có bộ rễ bò ngoằn nghèo, tạo nên 1 cảnh tượng đẹp lạ và cũng là 1 trong những nét nghệ thuật mang tính thời gian của bonsai. Tuy nhiên, chúng ta sẽ không đủ kiên nhẫn để chờ hàng chục năm để chiêm ngưỡng. Thay vào đó, mỗi năm bạn hãy rút rễ cây thật nhẹ nhàng khi trồng vào chậu khác, sẽ làm cây dần phô bày được bộ rễ trên mặt đất.
Chúng ta có thể tạo dáng cho rễ cây bằng cách uốn dây kẽm sẽ mục trong đất lên những cái rễ còn ít tuổi, với những rễ ngoằn nghèo thì giữ nguyên hình dáng.
Lưu ý cắt tỉa duy trì dáng bonsai sau khi uốn
Như đã biết, cây sẽ tập trung mọc nhanh nhất ở phần ngọn và phần ngoài rìa. Do đó, chúng ta phải tỉa những khu vực này thường xuyên để những phần phía bên trong phát triển tốt hơn, nên tỉa suốt mùa phát triển của cây.
Để duy trì hình dáng, nên cắt phần cuống ngay trên lá. Đối với những cây thuộc lá kim, có nhiều nhựa thì việc tỉa nên làm bằng tay, tránh để cây tiếp xúc với vật sắt. Như đã nói ở trên, những vật bằng sắt khi tiếp xúc với nhựa của cây sẽ làm cho cây chết.
Trên đây là các kỹ thuật uốn cây cảnh cơ bản, hy vọng bạn đã có những thông tin cơ bản nhất. Để tạo nên những cây bonsai độc đáo theo ý mình thì còn nhiều kỹ thuật phức tại khác. Chaucayxuatkhau sẽ chia sẻ trong những phần sau nhé.
