1: Trước tiên chúng ta đi tìm hiểu về động sơn trang tại các đền, phủ… Tục thờ sơn trang là một tục thờ tối cổ của người Việt ; Ra đời từ Âu Lạc, cách đây khoảng 2.000 năm. CÒn tục thờ Tứ Phủ có lẽ chỉ thịnh hành khi có xuất hiện Thánh Mẫu Liễu Hạnh cách đây hơn 600 năm. Như vậy tục thờ sơn trang ban đầu là một tín ngưỡng riêng không phải là tín ngưỡng Tứ Phủ . Trước khi tín ngưỡng tứ phủ ra đời thì đây là một tín ngưỡng riêng biệt, là một dòng thờ riêng và tách bạch khách với những tín ngưỡng cùng thời. Như vậy chúng ta có thể thấy tục thờ Tứ Phủ bắt nguồn từ tục thờ Sơn Trang. 
2: Chúng ta đi tìm hiểu về Chúa Sơn Trang nhé. Ngự tại cung Sơn Trang hay( tòa Sơn Trang )là Tam Tòa Sơn trang gồm: – Sơn Trang Đệ Nhất : Thanh Sơn Đại Vương Bạch Anh Quản Trưởng Sơn Lâm Công chúa Lê Mại Đại Vương. – Sơn trang Đệ Nhị : Diệu Tín Thiền Sư La Bình Công chúa. – Sơn Trang Đệ Tam : Sơn Trang đệ tam Diệu Nghĩa thiền sư Quế Hoa công chúa. Theo nhiều thông tin về tín ngưỡng Động Sơn Trang thì cho rằng các Chúa Sơn Trang chính là các Chúa Mường. Chúa Mường được thờ rất lâu đời. Từ thời Vua Hùng đã có hình ảnh Chúa Mường. Nhân dân ta hay gọi Chúa Mường là Chúa Sơn Trang. Có tài liệu cho rằng Chúa Sơn trang được coi là Mẫu Đệ Tứ Nhạc Tiên được phủ diện hầu sau Tam Tòa Thánh Mẫu. Việc coi Chúa Sơn Trang như Mẫu thứ tư sau Tam Tòa Thánh Mẫu thể hiện tinh thần đoàn kết dân tộc giữa các dân tộc Việt Nam và cũng thể hiện một điều Dân tộc Việt nam đều thờ chung các vị thánh; với quan niệm này có cơ sở hơn là coi Chúa Sơn Trang là Cô Đôi Thượng Ngàn. Lưu ý khái niệm Mẫu Địa Tứ Nhạc Tiên khác với Mẫu Đệ Tứ (Mẫu Địa) trong Tứ Phủ Thánh Mẫu. – Nhưng có nhiều ý kiến cho rằng Chúa Sơn Trang cũng là hiện thân của Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn. Hay nói cách khác Mẫu Thượng Ngàn ngự tại Động Sơn Trang thì được gọi là Chúa Sơn Trang. Nếu hiểu theo cách này thì Chúa Sơn Trang chỉ là hiện thân của Mẫu Thượng Ngàn. – Như vậy; động Sơn Trang thờ ai còn là một điều còn phải tranh cãi. Tuy vậy, động Sơn Trang hiện là một phần không tách rời trong tục thờ của Tứ Phủ. 
3: Cách chuẩn bị lễ vật (mâm lễ) cúng ban Sơn Trang – Khi đến dâng hương ở các đền, chùa chúng ta thường hay sắm lễ, nhưng vẫn không biết lễ ban sơn trang gồm những gì và bài văn khấn như nào để cầu lộc, cầu tài cho gia chủ. – Chúng ta nên sắm các lễ chay như hương, hoa tươi, quả chín, oản, xôi, chè… Không đặt lễ mặn ở khu vực Phật điện tức là chính điện, tức là nơi thờ tự chính của ngôi chùa. Trên hương án của chính điện chỉ được dâng đặt lễ chay, tịnh. Việc sắm sửa lễ mặn như cỗ tam sinh (trâu, dê, lợn), thịt gà, giò, chả… chỉ có thể được chấp nhận nếu như trong khu vực chùa có thờ tự các vị Đức Ông, Thánh, Mẫu và chỉ dâng đặt tại ban thờ hay điện thờ mà thôi. Cỗ mặn sơn trang gồm những đồ đặc sản Việt Nam: cua, ốc, lươn, ớt, chanh quả…Nếu có gạo nếp cẩm nấu xôi chè thì cũng thuộc vào lễ này. Theo lệ thường, khi sắm lễ mặn sơn trang, người ta thường sắm theo con số 15: + 15 con ốc, cua, + 15 quả ớt, chanh hoặc có thể chỉ cần 1 quả nhưng được khía ra làm 15 phần… Con số 15 này tương ứng với 15 vị được thờ tại ban sơn trang (1 vị chúa, 2 vị hầu cận, 12 vị cô sơn trang) 
4: Bài văn khấn ban sơn trang Văn khấn ban sơn trang hay còn gọi là văn khấn bà Chúa Sơn Trang dưới đây là bài văn khấn ngắn nhất và dễ thuộc nhất cho những người đi lễ không thường xuyên.
Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức chúa Thương Ngàn đỉnh thương cao sơn triều mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương ngọc điện hạ.
Con kính lạy Đức Thượng Ngàn chúa tể Mị Nương Quế Hoa công chúa tối tú tối linh, cai quản ba mươi sáu cửa rừng mười hai cửa bể.
Con kính lạy chư Tiên, chư Thánh chư Thần, Bát bộ Sơn trang, thập nhị Tiên Nàng, Thánh cô Thánh cậu, Ngũ hổ Bạch xà Đại tướng.
Hương tử con là……………………. Ngụ tại………………………..
Nhân tiết……………Chúng con thân đến phủ chúa trên ngàn, đốt nén tâm hương kính dâng lễ vật, một dạ chí thành, chắp tay khấn nguyện. Cúi xin lượng cả bao dung, thể đức hiếu sinh, phù hộ độ tri cho chúng con cùng cả gia quyến chín tháng đông, ba tháng hè được sức khỏe dồi dào, phúc thọ khang ninh, lộc tài vượng tiến, công việc hanh thông, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì. >> Xem thêm: Mâm cúng sơn trang gồn những lễ vật gì ? Sự tích động sơn trang Tượng sơn trang đẹp Địa chỉ thỉnh tượng sơn trang Động sơn trang Sự tích chúa sơn trang Hãy đến đồ thờ Đăng Năng để giải đáp những câu hỏi của bạn nhé. THÔNG TIN LIÊN HỆ Hotline : 096 329 0829 Địa chỉ : Thôn Chiêu, Sơn Đồng, Hoài Đức, Hà Nội Nghệ nhân : Nguyễn Đăng Năng.
