Haworthia là một chi thuộc loài thực vật mọng nước họ Asphodeloideae có nguồn gốc ở Nam Phi. Hầu hết các giống haworthia đều khá nhỏ, có đường kính chỉ khoảng 2,5 đến 10cm. Tuy nhiên cũng có loài có thể lớn đến 30 cm. Có đến hơn 70 giống Haworthia đang được trồng khắp nơi trên thế giới.
Haworthia có họ hàng với Aloe (họ nha đam/ lô hội), cây phát triển chậm, có lá có kiểu dáng và màu sắc bắt mắt, không cần nhiều ánh sáng. Những đặc điểm này khiến chúng rất phù hợp trồng trong nhà, trang trí văn phòng hoặc làm quà tặng. Có rất nhiều loại haworthia được trồng ở Việt Nam, tuy nhiên phổ biến nhất là Haworthia Attenuata (móng rồng xanh) và Haworthia fasciata (móng rồng trắng), cả hai đều được biết đến với cái tên là sen đá móng rồng.
Những vết sần trắng mặt dưới lá thường sắp xếp thành hàng giống như sọc ngựa vằn nhìn rất bắt mắt. Chúng có lá rất cứng, nhọn và nhiều thịt. Những dòng Haworthia thường có cách thích nghi khá độc đáo khi tối đa hoá việc hấp thụ ánh sáng trong điều kiện khắc nghiệt, vì vậy khi trồng chúng ta cũng không cần phải cung cấp nhiều ánh sáng cho cây.
Một số loài như Haworthia obtusa x venusta có cấu trúc lá như một viên ngọc trong suốt, điều này tạo ra cảm giác như lá cây được làm từ thuỷ tinh trong suốt vậy. Cấu trúc lá trong suốt ở phía ngoài giúp cho ánh sáng có thể xuyên qua lá trước khi tiếp xúc với diệp lục, giúp cây quang hợp, chuyển hoá ánh sáng thành chất dinh dưỡng cho cây. Những dòng này thường được gọi với cái tên sen đá ngọc (sen ngọc).
Cây thường mọc ở những nơi khô cằn, ở đó chúng mọc một phần dưới đất để tránh mất nước. Những chiếc lá trong suốt như pha lê giúp lá có thể tối đa hoá lượng ánh sáng nhận được và tiếp xúc được với diệp lục, khi quá trình quang hợp diễn ra dưới đất. Thêm vào đó, nước trữ trong lá đồng thời phản xạ và hấp thụ ánh sáng.
Tất cả những dòng cây thuộc chi haworthia đều có hoa, thường là vào mùa hè. Hoa của chúng thường không có gì đặc sắc, tuy vậy vì Haworthia thường rất chậm lớn, quanh năm bề ngoài cây thường ít thay đổi, do đó thời kỳ ra hoa có thể là một dấu hiệu cho thấy rằng cây của bạn vẫn còn “sống” khỏe mạnh.
Cách chăm sóc cho Haworthia cực kì đơn giản. Cây thường hay được trồng vào chậu gốm đất nung để thoát nước tốt, bạn có thể trồng cây trong nhà nơi có ít ánh sáng tự nhiên (lưu ý hàng tuần đặt cây ra ngoài nơi thoáng mát, tránh nắng gắt để cây có thể quang hợp tốt)
Nếu trồng ngoài trời, cây thường chịu được nhiệt độ xuống tới -7 độ C vào mùa đông (nên có thể phát triển tốt với điều kiện Việt Nam). Cây có thể sinh trưởng tốt quanh năm nếu trồng trong nhà, khả năng thích nghi với điều kiện ánh sáng yếu giúp chúng có thể sống khoẻ trong nhà.
Hướng dẫn chăm sóc Haworthia
Haworthia thường không có sâu bệnh. Các vấn đề về nấm mốc hoặc thối cũng xảy ra nếu để cây ở nơi có độ ẩm cao, phòng ít sáng hoặc úng nước dẫn đến chết cây. Để cây ở nơi có nhiệt độ từ 21 đến 32°C để cây có thể sinh trưởng tốt. Bón phân một lần vào mùa thu và một lần vào mùa xuân, thỉnh thoảng cây có thể có một hoặc hai bông hoa nhỏ màu trắng nếu cây khoẻ mạnh.
– Ánh sáng: Không như những dòng cây mọng nước khác, Haworthia không thích ánh nắng trực tiếp vì lá cây dễ bị héo hoặc cháy nắng. Nếu muốn chuyển cây ra ngoài trời vào mùa hè bạn hãy đặt cây chỗ râm mát, tránh ánh nắng mặt trời.
– Nước: Nên để đất khô rồi hãy tưới, tránh để nước đọng trên lá gây thối lá. Nói chung chỉ nên tưới 5-7 ngày/lần khi đất đã khô hoàn toàn. Nên tưới theo phương pháp thẩm thấu ngược. Các bạn đổ nước ra đĩa và đặt chậu cây trong vòng vài phút để giúp cây có thể hút nước lên. Nếu để cây trong nhà, nhất là vào mùa đông, chỉ nên tưới 3-4 tuần một lần/tháng. Tưới nước đúng cách cho cây là một yếu tố rất quan trọng đối với haworthia giúp cho cây phát triển khỏe mạnh.
– Độ ẩm: Cây ưa ẩm trung bình
– Nhiệt độ: nhiệt độ phòng trong khoảng 18 – 24 độ C vào mùa xuân đến mùa thu sẽ rất tốt cho cây. Vào mùa đông, nên đặt cây ở chỗ có nhiệt độ khoảng 16°C nếu có thể
– Đất: Nên chọn đất trồng có độ thoát nước tốt, thay đất 2-3 năm 1 lần để giúp rễ khỏe mạnh
– Nhân giống: Tách cây con con vào mùa xuân và trồng vào chậu riêng
